کد مطلب:28216 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:115
كُن فِی الحَربِ بِحیلَتِكَ أوثَقَ مِنك بِشِدَّتِكَ.[1]. در نبرد، بر نیرنگ و حیله ات بیشتر اعتماد كن تا بر توان و نیرویت. و این، از جمله تفاوت های سیاست های علوی و اُموی است. آموزه های امام علیه السلام و موارد عینی این موضوع نیز نشان دهنده آن است كه «خدعه» در سیاست جنگی، چاره اندیشه خردمندانه است برای دستیابی به پیروزی و تا حدّ امكان، تن زدن از چنگ زدن به خلافِ واقع. عدی بن حاتم می گوید كه در هنگامه رویارویی نیروها در صفّین، علی علیه السلام با صدایی رسا، آن گونه كه یارانش می شنیدند، فرمود: وَاللَّهِ لَأقتُلَنَّ مُعاوِیَةَ و أصحابَهُ. به خدا سوگند، معاویه و یارانش را خواهم كشت. آن گاه در پایان كلام، در حالی كه صدایش را كوتاه كرده بود، فرمود: إن شاء اللَّه! راوی می گوید، گفتم: «ای امیر مؤمنان! شما سوگند یاد كردی و آن گاه، استثنا كردی. چرا؟».امام فرمود: الحَربُ خُدعَةٌ.[2]. جنگ، نیرنگ است. امام در برخورد با عمرو بن عبدود نیز از این شیوه بهره گرفت و با استفاده از فرصتی كه با این شیوه فراچنگ آمده بود، او را از پای درآورد. بدین سان، بهره گیری مولا از خدعه نیز همسوی با ارزش ها و كرامت های انسانی است و از سوی دیگر، روشی كارآمد و دقیق در رزم آوری.
امام در دستیابی به پیروزی، تمام چاره اندیشی هایِ خردمندانه را معمول می داشت. او كه پیش تر گفتیم در سیاست كشورداری، هرگز به «خدعه و نیرنگ» وَقعی نمی نهاد و در سیاست مدیریتی، هرگز از آن بهره نمی جست، در نبردها از آن بهره می گرفت و در این باره تأكید می كرد كه: